Preventieadviseur: ingenieur of geen ingenieur… that’s the question !

In de beroepspraktijk van preventieadviseurs zie ik een verschuiving. In vergelijking met een aantal jaren geleden is er een andere set van competenties benodigd om het beroep effectief uit te voeren.

Daadkracht, overtuigingskracht, communiceren met alle geledingen van een organisatie, het stimuleren van veiligheidsbewustzijn, het duiden van onveilige situaties en medewerkers betrekken bij het bedenken van een oplossing zijn ingrediënten die behoren tot de hedendaagse praktijk.

Daarbij is het vertrekpunt steeds weer een goede risicoanalyse waarbij zowel gewaakt moet worden voor de overbekende stokpaardjes als voor oppervlakkigheid. De preventieadviseur verzamelt hierbij een multidisciplinair team om zich heen en kruipt in de rol van teammanager, coach, inspirator en geweten van het team.

Een gezonde dosis mensenkennis en enige sociaal wetenschappelijke bagage over groepsprocessen, besluitvorming en beïnvloeding alsmede de psyche van de mens is hierbij van groot belang.

Het is immers de psyche van de mens, die primair uit is op winstbejag, die een belangrijke rol speelt bij het nemen van (on)bewuste risico’s. Denk hierbij maar aan de McGyver oplossingen van Ducktape, bezemsteel, soeplepel en een Zwitsers zakmes waarmee machinebeveiligingen ongedaan gemaakt worden. De operator die dit doet, is zich niet bewust van de gevaren maar is zich wel terdege bewust van de tijdswinst die er te behalen is. En als de productie zo beter loopt, is ook de chef bij het jaarlijkse functioneringsgesprek beter geluimd. Pure winst dus….

En hoe gaan we dit gedrag nu tegen?

Het stapelen van technische maatregel op technische maatregel, het dubbel beveiligen, borgen en zekeren, het eindeloze toezicht en sanctioneren zijn niet afdoende. Een oudere machine die geheel volgens het boekje beveiligd wordt maar waarbij het restrisico groter is dan het initiële risico is geen oplossing. En gezien de vele meldingen van ongevallen en incidenten die de media halen is de grens van technische veiligheid genaderd. Want keer op keer blijkt de MENS ongelofelijk creatief in het bedenken van tegenmaatregelen.

Persoonlijk denk ik dan ook dat we bij de mens moeten beginnen. Een goed startpunt zou zijn om eerst eens met alle betrokkenen af te stemmen wat gewenst gedrag op het gebied van preventie en veiligheid is. Wat wordt er gewenst in bepaalde situaties en waarom? Wanneer spreken we elkaar aan? Waar liggen de valse winstpunten / incentives in het proces, de inrichting of de ervaren werkdruk? Hoe komt het dat medewerkers denken dat de chef blij is als de productie gerealiseerd wordt door onveilig te werken?

Deze gedachten en vragen borrelden bij mij op na het uitvoeren van een audit op veiligheidsgedrag en –bewustzijn van maar liefst 22 auditdagen (Veiligheidsladder) gevuld met observaties en interviews over gemaakte keuzes van zowel uitvoerenden als leidinggevenden. ’s Avonds las ik een discussie van mede-blogger Timothy van Goethem op LinkedIn. Hij vroeg zich terecht af waarom nog steeds zoveel bedrijven bij het aanwerven van een preventieadviseur het beschikken over een ingenieurstitel als harde eis stellen.

Want preventie is geen zaak van risicoscores, nullen en enen. Het is een zaak van mensen van vlees en bloed met eigen intrinsieke drijfveren.

En ja we hebben ingenieurs nodig voor onder andere de technische veiligheid. Maar is het speelveld niet toe aan een meer gedifferentieerde insteek waarbij de ingenieurs bijvoorbeeld in het multidisciplinaire team zitten hebben en de preventieadviseur naast inzicht in techniek(en) een bredere, sociaal psychische visie moet hebben?

En als dit dan een ingenieur is… Proficiat!

Maar kijk eens een beetje breder en minder vooringenomen bij het aanwerven van uw Preventieadviseur.